مطالعه تطبیقی الگوی اسلام سیاسی انقلاب اسلامی ایران و اخوان المسلمین مصر

نوع مقاله : علمی - تخصصی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

2 عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده


این مقاله به بررسی مبانی و مولفه های سیاسی انقلاب اسلامی ایران و جنبش اخوان المسلمین مصر به عنوان دو الگوی اسلام سیاسی در منطقه حساس غرب آسیا، می‌پردازد. این دو الگوی اسلام سیاسی یعنی انقلاب اسلامی ایران و اخوان المسلمین مصر هر دو بر بازگشت به اسلام راستین و حقیقی تاکید دارند، حال آنکه قرائت‌های آنان از اسلام متفاوت است. این دو در دهه‌های اخیر برای ارائه الگویی موفق از اسلام سیاسی که راهگشا و راهنمای مسلمین در جهت رسیدن به جامعه مطلوب و اسلامی باشد با یکدیگر ارتباط و رقابت مثبت داشته‌اند. هر دو الگو، رقیب اصلی خود در عرصه ‌ی سیاسی و اجتماعی را استبداد، استعمار و عقب ماندگی مسلمین می دانند و سعی دارند با از میان بردن نظام‌های حاکم مسلط بر جهان اسلام، به نظام سازی مطلوب خود بر مبنای شریعت بپردازند. این دو الگو با وجود فاصله جغرافیای به دلیل شباهت در اصول سیاسی، در بسیاری از موارد بر یکدیگر تاثیر و تاثر داشته‌اند. شباهت در مولفه های فکری چون اعتقاد به عدم جدایی دین از سیاست، تشکیل حکومت اسلامی، استقلال و مبارزه با استعمار، عدالت خواهی، وحدت امت اسلامی و دوری از فرقه گرایی، توجه به مسئله فلسطین به عنوان مسئله اول جهان اسلام سبب نزدیکی این دو الگوی اسلام سیاسی بایکدیگر بوده است. از این رو سئوال اصلی در این پژوهش آن است که اخوان المسلمین مصر و انقلاب اسلامی ایران در اصول مبتنی بر اسلام سیاسی چه شباهت هایی با یکدیگر دارند و دیگر آنکه با وجود شباهت در اصول چرا یکی از این دو الگوی اسلام سیاسی در محیط و فضای سیاسی به توفیق دست یافته و به مرحله نظام سازی رسیده است و دیگری با وجود فراهم بودن شرایط به توفیق نرسیده و ناکام بوده است.
واژگان کلیدی : اسلام سیاسی، اخوان المسلمین، انقلاب اسلامی

کلیدواژه‌ها