2024-03-29T11:35:09Z
https://www.culturalrelation.ir/?_action=export&rf=summon&issue=5074
مطالعات روابط فرهنگی بینالمللی
1396
3
5
سازهانگاری خشونت مداوم و قوام متقابل بین نظام بینالملل و افراطگرایی سلفی
علی
آدمی
عبداله
مرادی
چکیده
رشد افراطگرایی در جهان اسلام و همزمان تشدید خشونتهای هژمونیک در نظام بینالملل بهبهانۀ مبارزه با تروریسم، از جمله تحولات چند دهۀ اخیر در صحنۀ بینالملل است. فهم هویت و رفتار جریان سلفی افراطی در جهان اسلام با تحولات بینالمللی مرتبط است. بنابراین، بهنظر میرسد مطالعهای نظاممند در حوزۀ روابط بینالملل، مبتنیبر تعامل پویای ساختار و کارگزار قدرت تبیینکنندگی بالایی در موضوع تحول همزمان «نظام بینالملل» و «اسلام سلفی ـ افراطی» خواهد داشت. برایناساس، پرسش اصلی این پژوهش آن است که «نظام بینالملل و افراطگرایی سلفی در طول مقطع تاریخی پساجنگسرد تاکنون چگونه در یکدیگر تأثیر گذاشتهاند؟» با توجه به چهارچوب نظری سازهانگاری تلاش میشود تا پاسخ به این پرسش از طریق مطالعۀ فرایند ادراک بینالاذهانی گروههای افراطی سلفی و تأکید بر برساختهبودن روابط ساختار و کارگزار صورت گیرد. بهنظر میرسد این دو مؤلفه نهتنها تأثیرات نظری و عملی بر یکدیگر دارند، بلکه میتوان قوام متقابل ساختار بینالملل و افراطگرایی سلفی را اصلیترین ویژگی پویایی بینالملل در دهههای اخیر بهشمار آورد.
کلیدواژهها: سازهانگاری
سلفی
افراطی
نظام بینالملل
هژمونی
خشونت
2017
04
21
1
28
https://www.culturalrelation.ir/article_31732_734aa6d5dae56e044b5915d70c7700a4.pdf
مطالعات روابط فرهنگی بینالمللی
1396
3
5
جهانیشدن و تأثیر آن در جذابیت هویتی گروه تکفیری ـ تروریستی داعش
حسین
بهمنش
مهدی
جوکار
چکیده ابزارهای ارتباطی نوین با تکامل پیدرپی خود باعث تسریع جهانیشدن و همبستگی زمان و مکان شدند و زندگی انسان را در تمامی عرصههای زیست فردی و اجتماعی با فرصت و بحران مواجه کردهاند. از جملة این تهدیدها تشدید بحران هویت همزمان با گسترش ابزارهای ارتباطاتی و استفادة گروههای بنیادگرای دینی از ابزارهای ارتباطی جدید در جهت جذب افراد و تعریف هویتهای مقاومتی در برابر هویت جهانی است. یکی از این گروههای بنیادگرا گروه داعش است که در عراق و سوریه فعالیت میکند و تاکنون توانسته است موفقیتهای بسیاری را در جذب نیرو و پیشبرد اهداف خود کسب کند. پژوهشگران در این مقاله با مفروضپنداشتن این موضوع که روندهای جهانیشدن و پیامدهای آن تأثیرات مستقیمی در رشد بنیادگرایی افراطی دینی از جمله گروه داعش دارد، این پرسش را مطرح میکنند که چه نسبتی بین جهانیشدن و اقبال افراد به گروههای بنیادگرای دینی و بهطور خاص، داعش وجود دارد؟ در پاسخ به این پرسش و در حکم فرضیه باید گفت هویتها، معناها، مرزها، ارزشها، و مکان و زمانهای پایدار و سنتی در فرایند جهانیشدن بهنحوة خاصی دچار چالش و فروپاشی شدهاند و گروههای بنیادگرا، و بهویژه گروه داعش، با هویتسازی و معنادهی خاص خود، که مؤلفههای آن در مقاله میآید، سعی کرده است از بین جوامعی که بیشتر دچار بحران هویتاند عضوگیری کند و آنان را به سوژههای فعال خود تبدیل کند؛ امری که از طریق ابزارهای ارتباطی جدید صورت میگیرد.
کلیدواژهها: جهانیشدن
بنیادگرایی تکفیری
داعش
هویت
سوژهسازی
2017
04
21
29
52
https://www.culturalrelation.ir/article_31745_1f2bbe35d4abdf88d4a7049bfa7482e5.pdf
مطالعات روابط فرهنگی بینالمللی
1396
3
5
افراطیگری و تحولات نوین جهانی
ناصر
پورحسن
چکیده
افراطیگری پدیدهای است که با توجه به سابقة تاریخیاش در رأس تحولات نوین جهانی قرار گرفته است و در سالهای اخیر، جامعة بشری را بهشدت تهدید کرده است. این مقاله در پاسخ به چیستی افراطیگرایی نگاشته شده است. یافتههای مقاله نشان میدهد افراطیگری پدیدهای چندوجهی است که از عناصر و مؤلفههای بههمپیوستهای تشکیل شده است. طردشدگی هویتی، تکفیریگری، روندهای مهاجرتی، راستگرایی و پوپولیسم، و جداییطلبی و تجزیهطلبی مؤلفههای مهمی محسوب میشوند که در ارتباط با یکدیگر چرخة افراطیگری را تشکیل میدهند. اگرچه برخی از عناصر این چرخه سابقهای طولانی دارند، اما طی سالهای اخیر بازتولید شده و همة آنها بهطور همزمان تشدید شدهاند. نگارنده در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی ارتباط بین این عناصر را تحلیل میکند.
کلیدواژهها: چرخة افراطیگری
هویتزدایی
تکفیریگری
راستگرایی
پوپولیسم
شبکههای اجتماعی
2017
04
21
53
71
https://www.culturalrelation.ir/article_31746_9f8cb048bf4f00e530e0da0d67bc07e4.pdf
مطالعات روابط فرهنگی بینالمللی
1396
3
5
سازه انگاری و مطالعه ایران و فرهنگ در سیاست جهانی
عادل
تقی پور
جهانی شدن ، عرصه های مختلف اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی را تحت تأثیر خود قرارداده است. در این زمینه، فرهنگ از جمله موضوعات و جنبه هایی است که از تحولات اخیر جهانی شدن بسیار تأثیر پذیرفته است. هدف پژوهش حاضر ، دیدگاه جمهوری اسلامی ایران نسبت به فرهنگ جهانی با رویکرد سازه انگارانه می باشد. پس از جنگ جهانی دوم و توجه به مسائل جدیدی در عرصه سیاست بین الملل مانند فرهنگ ، ارزشهای لیبرالی در نهایت تاثیرگذارترین نوع فرهنگ را بر ساختار ونهادها داشته است. این در حالی است که در ایران ، با رخداد انقلاب مبتنی بر اسلام شیعی، فرهنگ جدیدی در ساختار آن شکل گرفته است. حال ، با وجود جهانی شدن فرهنگی و با توجه به هویت اسلامی ایران پس از انقلاب ، نوع بینش ایران به فرهنگ در سیاست جهانی چگونه است ؟ فرضیه پژوهش با توجه به سوال اصلی ما این است که: با توجه به نظریه سازه انگاری ، ایران با پشتوانه انقلاب اسلامی و با وارد کردن عناصر اسلامی در فرهنگ خود ، همواره در برابر فرهنگ جهانی مقاومت کرده است و علاوه بر آن مدعی الگوی جدیدی به نام اسلام سیاسی در سیاست جهانی است. لذا در این پژوهش ما در ابتدا، مولفه های تحلیلی رویکرد سازه انگاری و نیز سپس، نگاهی به جایگاه فرهنگ در سیاست جهانی داریم و در نهایت، جایگاه ایران در فرهنگ جهانی و واکنش های آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
سازه انگاری
فرهنگ جهانی
فرهنگ ایرانی
انقلاب اسلامی
جهانی شدن
2017
11
22
73
94
https://www.culturalrelation.ir/article_35375_06def707a78c127321cf711d99ae6719.pdf
مطالعات روابط فرهنگی بینالمللی
1396
3
5
زبان قرآن و گفتمان فرهنگی جمهوری اسلامی
ابوالفضل
خوشمنش
چکیده
امروزه نقش پیچیده و چندلایة زبان در ارتباطات و تعاملات فرهنگی و علمی در سطح بینالملل آشکار است. استعمار نیز بهرههای بسیاری طی چند صد سال گذشته از این مقولة مهم برگرفته است. استعمارِ زبانی و فرهنگی سرفصلی مهم از تاریخ استعمار دیروز و امروز است. این در حالی است که اسلام خود دینِ زبانی است و تمدن آن نیز پایة زبانی و فرهنگی داشته است. زبان قرآن زبان مادری هیچ قومی نیست، بلکه زبان کامل و جامع خدای بزرگ در لباس سخن مردم و مبتنیبر فطرت انسانی است؛ زبانی که در قیدوبندهای نژاد و قومیت، سیاست و ملیت، و مرزهای جغرافیایی و تاریخی محصور نمیماند و بیش از آنکه ترجمان مجموعة حقوقی و داستانی و شریعتِ حلال و حرام باشد، پایه و مایة دانش و بینش و فکر و فرهنگ است. زبان قرآن، با توجه به ظرفیتهای متعدد و ناشناختة آن، میتواند پایة مرابطات فکری و مصدر الگوی فرهنگی و علمی جمهوری اسلامی برای بهرههای متعالیِ انسانی در سطح جهانی باشد. در این مطالعه به تبیین بخشهایی از نقشها و ظرفیتهای این زبان پرداخته شده و نیز بیان شده است که ترجمههای قرآن از ایفای چنین نقشهایی ناتواناند.
کلیدواژه ها:ایران و جهان اسلام
تعاملات فرهنگی
زبان قرآن
قرآن و اندیشه
قرآن و فرهنگ
گفتمان فرهنگی
2017
04
21
95
124
https://www.culturalrelation.ir/article_31748_b65eb7f09525f8702743d96e9fdb746e.pdf
مطالعات روابط فرهنگی بینالمللی
1396
3
5
افراطگرایی نوسلفی در جهان اسلام: آثار و روشهای مواجهه با آن
عبدالمجید
سیفی
عبدالرضا
سیفی
چکیده
شکلگیری گونههای جدید یا احیای الگوهای پیشین افراطگرایی در درون جامعۀ اسلامی همواره یکی از مهمترین عوامل در مهار جنبشهای بیداریجویانه در سطح جهان اسلام بوده است. تاریخ جهان اسلام بهتناوب این الگوها را بهخود دیده است که با توجه به شرایط زمانی و مکانی بهمنزلۀ «پاد» عمل کردهاند. خیزشهای نوین منطقۀ خاورمیانه و شمال افریقا، که از آخرین روزهای سال ۲۰۱۱ و تحت عنوان «بیداری اسلامی» آغاز شد، سبب شد تا گونۀ افراطگرای سلفی خود را بهصورت گونۀ نوین افراطگرایی نوسلفی بازتولید کند. گسترش فعالیت این نحلۀ جدید، تأثیرات قابلتوجهی در جهان اسلام در هر دو حوزۀ نظری و عملی داشته است. این آثار عمدتاً معطوفبه ایجادکردن شکافهای جدید و جدی بین دولتهای اسلامی، گسترش پدیدۀ اسلامهراسی در مقیاس وسیع، و بهحاشیهراندن مسائل اصلی جهان اسلام بوده است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، با تحلیل ابعاد گوناگون افراطگرایی نوسلفی و آثار گسترش این رویکرد افراطگرایانه بر جهان اسلام، روشهای مواجهه با اینگونۀ افراطگرایی بررسی میشود.
کلیدواژهها: افراطگرایی
نوسلفیگری
جهان اسلام
بیداری اسلامی
اسلامهراسی
2017
04
21
125
139
https://www.culturalrelation.ir/article_31749_605538420b8b88af037463816061ed97.pdf
مطالعات روابط فرهنگی بینالمللی
1396
3
5
بررسی مقایسهای مدل دیپلماسی علمی قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای
ابراهیم
طاهری
چکیده
علم پدیدهای جهانی است که به مرزهای ژئوپلیتیکی محدود نمیشود. دنبالکردن علم انگیزه و شور و شوق میخواهد. دانشمندان شهروندانی جهانیاند. توانایی جوامع علمی برای فراتررفتن از مرزهای ترسیمی ملیتها و جغرافیا در سطح جهانی شناخته شده است. امپراتوری آیندۀ جهانی را کسانی میسازند که علم را کنترل میکنند. علم، بهمنزلۀ شکل پیشرفتهای از دانش، امتیازات قدرت نرم را در اقتصاد دانشبنیانِ جهانیِ در حال ظهور بهرسمیت شناخته است. استفاده از ظرفیت دیپلماسی علمی برای دستیابی به اهداف در سیاست خارجی از مفروضات پذیرفتهشده در این رهیافت است. سؤال پیش روی این پژوهش این است که آیا مدلهای خاصی دربارۀ دیپلماسی علمی وجود دارد؟ نتایج در قالب بررسی مقایسهای دیپلماسی علمی کشورهای منطقهای و فرامنطقهای نشان میدهد که در همۀ کشورها مدل متمرکز دیپلماسی علمی اولویت دارد. اگرچه درمورد امریکایی از نوع مدل متمرکز مشارکتی (نقش نهادهای غیرحکومتی) است. این مدلها از نظر هدف با هم متفاوتاند. علم و فناوری در مدل امریکایی برای افزایش قدرت امریکا در عرصۀ بینالملل استفاده میگردد، در مدل ترکیهای از سیاست برای دستیابی به علم استفاده میشود؛ در مدل اتحادیۀ اروپایی علم به خدمت قدرت نرم این اتحادیه درمیآید و در مدل هندی نیز علم و سیاست به خدمت هم درمیآیند. در همۀ مدلها دولت تلاش کرده است ابتدا موافقتنامههای همکاری را بهامضا برساند، در مرحلۀ بعد رایزن علمی نقش عملیاتیکردن این موافقتنامه را از طریق شکلدادن به کمیتههای مشترک دارد. عضویت در نهادهای بینالمللی علمی از دیگر اقدامات دولت در این باره است. هدف این پژوهش بررسی مدلهای گوناگون دیپلماسی علمی قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای با استفاده از روش پژوهش مقایسهای است.
کلیدواژهها: دیپلماسی
علم
قدرتهای منطقهای
مدل بازاری
مدل دولتی
2017
04
21
141
166
https://www.culturalrelation.ir/article_31751_a911da2963ef31a7daabe21c6187a116.pdf
مطالعات روابط فرهنگی بینالمللی
1396
3
5
دیپلماسی فرهنگی اتحادیه اروپا؛ اهداف و چشم اندازها...
امیر
فاطمی صدر
ناصر
حکمت نزاد
ین مقاله در پی شناسایی و معرفی شیوه های دیپلماسی فرهنگی اتحادیه اروپا است. کشورهای عضو اتحادیه اروپا، با پی بردن به این واقعیت که با اهمیت یافتن قدرت افکار عمومی در قرن بیست و یک، استفاده از قدرت سخت مشروعیت پیشین خود را در پیشبرد اهداف سیاست خارجی از دست داده است؛ درصدد آنند که با بهره گیری از دیپلماسی فرهنگی بتوانند با ارتقای قدرت نرم، به مشروعیت حاصل از اقناع (Persuasion) و توجیه (Justification) افکار عمومی مبادرت ورزند. اتحادیه اروپا، از رهگذر سرمایه گذاری در قدرت نرم فرهنگی، توانسته است هنجارها و ارزش های خود را جهانی نموده، هزینه ها را در کسب اهداف سیاست خارجی به حداقل برساند و موجبات انسجام بخشی و همگرایی داخلی را نیز فراهم آورد. این مقاله، با این سوال اصلی که تاثیر دیپلماسی فرهنگی بر سیاست همگرایی اتحادیه اروپا چگونه است؛ در پی اثبات این فرضیه می باشد که، دیپلماسی فرهنگی نه تنها موجب تقویت سیاست همگرایی اروپایی گشته، همچنین به هنجار سازی و جهانی سازی ارزش های اروپایی نیز کمک نموده است. در این مقاله، دیپلماسی فرهنگی اتحادیه اروپا به عنوان متغیر مستقل، و سیاست همگرایی اروپایی، به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است.
فرهنگ
اتحادیه اروپا
دیپلماسی فرهنگی
قدرت نرم
همگرایی
2017
11
22
167
189
https://www.culturalrelation.ir/article_35376_549e22f4ca0cf9504b7b3a11653aeb08.pdf
مطالعات روابط فرهنگی بینالمللی
1396
3
5
رسانهها و ارتباطات میانفرهنگی بین جهان ایرانی و جهان عربی
محمدمهدی
فرقانی
چکیده
ارتباط بین انسانها در عمل به ارتباط بین فرهنگها نیز منجر میشود. ارتباطی که امروزه بخش مهمی از آن بر دوش رسانههاست. ارتباط «جهان ایرانی» و «جهان عربی» نیز از این قاعده مستثنی نیست. جوهر این ارتباطات و عنصر اصلی آن فرهنگ و تمدن است که از حیات مشترک یا تعامل اقوام و ملل و انتقال مؤلفههای فرهنگی آن نشئت میگیرد. جهان ایرانی و عربی در طول تاریخ، بهاختیار و بهاجبار چنان با هم زیستهاند که در خلق تمدن مشترک سهمی عمده دارند. برجستهترین مواجهۀ ارتباط میانفرهنگی ایرانیان و اعراب به آفرینش تمدن درخشان اسلامی برمیگردد که به رنسانس اسلامی معروف است. «اسلام» موجد و تقویتکنندۀ ارتباطات و مناسبات بین جهان ایرانی و جهان عربی بود، اما همین تعامل با چالشهایی مواجه است. این چالشها یکشبه پدید نیامدهاند و بررسی ریشههای تاریخی اختلافها در حل آن بسیار مؤثر است. از این نظر، در این مقاله ضمن مرور تاریخی برخی اشتراکات فرهنگی بین جهان ایرانی و جهان عربی، تمرکز اصلی بر ظرفیتهای رسانهها در بهحداقلرساندن تنشهای میانفرهنگیِ ناشی از بازنماییهای دیگرسازانه خواهد بود. مدل روزنامهنگاری صلح که زمینهای برای تقویت تفاهم، همدلی، و درک متقابل بین فرهنگها بهوجود میآورد، ابزار اصلی برای پرداختن به این مؤلفههاست. اما پیش از آن نشان داده میشود که پیشزمینههای توجه به صلح تحلیل ساختارهای تعارض و خشونت است و در کنار رسانهها چهطور روابط میانفرهنگی و علمی و دانشگاهی میتواند بهشکلی مستقیم و غیرمستقیم زمینۀ ارتباطات میانفرهنگی همدلانه را فراهم کند. همکاری بین دانشگاهیان رشتههای ارتباطات و مطالعات فرهنگی در گسترۀ فرهنگی جهان ایرانی و جهان عربی میتواند زمینۀ برگزاری دورههای آموزشی و نشستهای تخصصی برای روزنامهنگاری صلح باشد.
کلیدواژهها: ارتباط میانفرهنگی
جهان ایرانی
جهان عربی
روزنامهنگاری صلح
خشونت
2017
04
21
191
216
https://www.culturalrelation.ir/article_31753_51c91419f1631332976f0e4308f87873.pdf
مطالعات روابط فرهنگی بینالمللی
1396
3
5
همگرایی جهان اسلام و چالشهای نوظهور فرهنگی ـ مذهبی
محمدمهدی
مظاهری
چکیده
در سالهای اخیر، جهان اسلام، در مقایسه با دیگر مناطق سیاسی و فرهنگی جهان، به منطقهای پُرخشونت و پُر از درگیری و جنگ تبدیل شد و چشمانداز روشنی از همگرایی و وحدت اسلامی در آن بهچشم نمیخورد. ازاینرو، هدف کلیدی پژوهش حاضر بررسی و تحلیل مهمترین چالشهای همگرایی در جهان اسلام و ارائة راهکارهایی برای مقابله با آنهاست. در تحقیق حاضر، با بنیادیدانستن نقش مسائل فرهنگی ـ مذهبی در روابط کشورهای اسلامی، تأثیر این عوامل در عدم همگرایی جهان اسلام مفروض دانسته شده است. این تحقیق درصدد پاسخگویی به این سؤال اصلی است که «جهان اسلام در عصر حاضر با چه چالشهای فرهنگی ـ مذهبیای مواجه است؟» فرضیهای که بهمنزلة پاسخ موقتی مطرح شده این است که ضعف عقلانیت و اعتدال و مشکلات هویتی ناشی از گسترش ابزارهای نوین ارتباطی از مهمترین چالشهای فرهنگی ـ مذهبی جهان اسلام در عصر حاضرند. یافتههای این پژوهش، که براساس نظریة همگرایی و با روشهای تحلیلی ـ تفسیری انجام شده است، نشان میدهد که نگاه سطحی به قرآن و روایات، وضع احکامی خارج از چهارچوب عقلانیت و اعتدال و رواج جهل و نادانی ازیکسو و جهانیشدن فرهنگ، که بهطور همزمان سبب شکلگیری هویتهای افراطگرا و هویتهای غیردینی در جوامع اسلامی شده است، از مهمترین چالشهای فرهنگی جهان اسلام در عصر حاضر است.
کلیدواژه ها: افراطگرایی
بحران هویت
جهان اسلام
چالشهای فرهنگی ـ مذهبی
2017
04
21
217
231
https://www.culturalrelation.ir/article_31754_7371c75f13a4e94c3baf0fc7c65a5217.pdf